Η αορτική βαλβίδα είναι η βαλβίδα μεταξύ της αριστερής κοιλίας της καρδιάς και της αορτής. Αποτελείται από τρεις γλωχίνες που ανοιγοκλείνουν, ώστε να μεταφέρεται το αίμα απρόσκοπτα και συγχρονισμένα στην αορτή. Με την πρόοδο της ηλικίας, αλλά και σε νεότερα άτομα κάποιες φορές (ειδικά σε δίπτυχες βαλβίδες, δηλαδή όταν η αορτική βαλβίδα αποτελείται από δύο γλωχίνες και όχι από τρεις) επασβεστώνεται η βαλβίδα, κάτι που καθιστά πιο δύσκολη τη διάνοιξη της (στένωση) και προβληματική τη σύγκλειση της (ανεπάρκεια).
Η ανεπάρκεια αορτικής βαλβίδας είναι μια καρδιολογική πάθηση στην οποία η αορτική βαλβίδα της καρδιάς δεν κλείνει πλήρως, με αποτέλεσμα το αίμα να επιστρέφει (παλινδρόμηση) από την αορτή πίσω στην αριστερή κοιλία κατά τη διάρκεια της διαστολής (δηλαδή, όταν η καρδιά χαλαρώνει για να γεμίσει με αίμα). Αυτό προκαλεί αυξημένη φόρτιση στην αριστερή κοιλία, καθώς πρέπει να αντλεί μεγαλύτερη ποσότητα αίματος για να καλύψει την απώλεια από την παλινδρόμηση. Η ανεπάρκεια μπορεί να προκληθεί από:
- Διάταση ή αποδυνάμωση της αορτικής βαλβίδας εξαιτίας αθηροσκλήρωσης ή αορτικού ανευρύσματος.
- Φλεγμονή ή μόλυνση εξαιτίας λοίμωξης (ενδοκαρδίτιδα), ρευματικού πυρετού, αυτοάνοσες ή γενετικές παθήσειςόπως η σύνδρομο Marfan ή η αορτική δυσπλασία, που επηρεάζουν τον συνδετικό ιστό και προκαλούν τη διάταση της αορτής ή βλάβες στην αορτική βαλβίδα.
Συμπτώματα
Ανάλογα με τη σοβαρότητα της ανεπάρκειας, τα συμπτώματα μπορεί να διαφέρουν:
- Δύσπνοια (ιδιαίτερα κατά την άσκηση ή ενώ ξαπλώνει ο ασθενής).
- Κούραση και αδυναμία.
- Πόνος στο στήθος (συνήθως λόγω υπερφόρτωσης της αριστερής κοιλίας).
- Παλμοί ή αίσθηση σφυγμών στο λαιμό.
- Οίδημα (πρηξίματα) στα πόδια ή την κοιλιά, ειδικά αν η καρδιακή ανεπάρκεια είναι προχωρημένη.
- Λιποθυμικά επεισόδια, που χαρακτηρίζονται από απώλεια συνείδησης και τραυματισμούς και οφείλονται στην χαμηλή παροχή αίματος .
Η πρόγνωση για τους ασθενείς με ανεπάρκεια αορτικής βαλβίδας εξαρτάται από την ένταση της πάθησης και την ανταπόκριση στη θεραπεία. Εάν δεν αντιμετωπιστεί έγκαιρα, μπορεί να προκαλέσει σοβαρές καρδιολογικές επιπλοκές, όπως καρδιακή ανεπάρκεια ή ακόμη και ξαφνικό καρδιακό θάνατο. Ωστόσο, με τη σωστή διάγνωση και θεραπεία, οι περισσότεροι ασθενείς μπορούν να διαχειριστούν την πάθηση και να βελτιώσουν την ποιότητα ζωής τους.
Η διάγνωση γίνεται με βάση την κλινική εκτίμηση περιλαμβάνει ηχοκαρδιογράφημα, ηλεκτροκαρδιογράφημα, Μαγνητική τομογραφία καρδιάς.
Η θεραπεία εξαρτάται από τη σοβαρότητα της ανεπάρκειας και τα συμπτώματα του ασθενούς και περιλαμβάνει Φαρμακευτική αγωγή και παρακολούθηση του ασθενούς σε τακτά χρονικά διαστήματα. Εάν απαιτείται επέμβαση λόγω της σοβαρότητας της κατάστασης του ασθενούς μπορεί να υποβληθεί σε διαδερμική επέμβαση ή σε ανοιχτό χειρουργείο με άνοιγμα του θώρακα.
Πρωτοπόροι στη διαδερμική αντικατάσταση της αορτικής βαλβίδας
Η ομάδα της Β΄ Καρδιολογικής Κλινικής του Ιατρικού Διαβαλκανικού Θεσσαλονίκης, έχει διενεργήσει μέχρι σήμερα, πάνω από 1.000 επεμβάσεις TAVI
Η Β΄ Καρδιολογική Κλινική του Ιατρικού Διαβαλκανικού με Διευθυντή τον Επεμβατικό Καρδιολόγο Βλάση Νινιό, πρωτοπορεί πανελλαδικά στις διαδερμικές επεμβάσεις αντικατάστασης αορτικών βαλβίδων διαφορετικού τύπου, αναλόγως των αναγκών των ασθενών και των πλέον σύγχρονων βαλβίδων που της εμπιστεύονται λόγω της εμπειρίας της ομάδας, οι μεγαλύτερες εταιρείας παραγωγής καρδιακών βαλβίδων στον κόσμο. Διενήργησε με απόλυτη επιτυχία:
- Τις πρώτες πέντε επεμβάσεις στην Ελλάδα διαδερμικής αντικατάστασης αορτικής βαλβίδας με την συσκευή Acurate Prime της εταιρείας Boston scientific στις 20.10 2024. H Κλινική μας αποτέλεσε το Κέντρο Αναφορά της εταιρείας σε Ελλάδα και Ευρώπη. Η βαλβίδα αυτή συνδυάζει όλα τα ελκυστικά χαρακτηριστικά της προηγούμενης πλατφόρμας (Acurate Neo2) με αυξημένη όμως ακτινική δύναμη στο σκελετό για ποιο δύσκολες ανατομικές καταστάσεις όπως αορτικές βαλβίδες με έντονη επασβέστωση. Επίσης, έχει τη δυνατότητα να αντιμετωπίζει ασθενείς με ανατομικά μεγαλύτερες βαλβίδες.
- Τις πρώτες στην Ελλάδα επεμβάσεις TAVI με τη χρήση της τελευταίας τεχνολογίας συσκευής “ACURATE neo2” (11.11.2020). Στο συνέδριο PCR LONDON VALVES 2024 η ομάδα μας παρουσίασε σε προφορική ανακοίνωση (abstract) την εμπειρία μας από τη χρήση της ACURATE NEO2 σε 43 ασθενείς με εκφυλισμένη χειρουργικά τοποθετημένη βιολογική βαλβίδα που ήταν πολύ υψηλού κινδύνου για δεύτερο χειρουργείο και αντιμετωπίστηκαν με την μέθοδο TAVI και την χρήση αυτής της συσκευής. Η χρήση αυτής της βαλβίδας έχει κάποια ελκυστικά χαρακτηριστικά όπως η ευκολία της και η ακρίβεια της τοποθέτησης ή πολύ καλή αιμοδυναμική συμπεριφορά ιδιαίτερα σε μικρές ανατομίες, η απουσία παραβαλβιδικής ανεπάρκειας, η πολύ χαμηλή πιθανότητα τοποθέτησης βηματοδότη. Η τοποθέτηση της βαλβίδας σέβεται την φυσική ανατομία της αορτικής ρίζας (commissural alignment) και επιτρέπει τη δυνατότητα πρόσβασης στα στεφανιαία αγγεία του ασθενούς εάν στο μέλλον χρειαστεί να υποβληθεί σε στεφανιογραφία.
- Την 1η πανελλαδικά, διακορυφαία διακαθετηριακή αντικατάσταση αορτικής βαλβίδας σε ασθενή με σοβαρού βαθμού στένωση αορτικής βαλβίδας, ο οποίος ήταν αδύνατο να υποβληθεί σε αμιγώς χειρουργική ή αμιγώς διαδερμική επέμβαση. Επιτεύχθηκε διαδερμική επέμβαση σε συνεργασία με την ομάδα του Καρδιοχειρουργού κ. Απόστολου Ρουμπελάκη.
- Την 1η στην Ελλάδα TAVI με την καινοτόμα βαλβίδα Myval για ασθενείς με μεγάλη αορτική βαλβίδα.
- Πρώτοι στην Ελλάδα στο σύστημα FlexNav της Portico για TAVI (2020).
H Κλινική μας είναι πιστοποιημένη εδώ και χρόνια για επεμβάσεις ΤΑVI από το υπουργείο Υγείας και συμβεβλημένη από τον ΕΟΠΥΥ. Συμμετέχει στην εκπαίδευση ιατρών σε μεγάλα Κέντρα της Ελλάδας και του εξωτερικού, πάνω στις μεθόδους διαδερμικής/ διακαθετηριακής αντιμετώπισης των βαλβιδικών παθήσεων της καρδιάς.
Ενδείξεις αντενδείξεις για TAVI
Σύμφωνα με τον Διευθυντή της Κλινικής, Επεμβατικό Καρδιολόγο, Βλάση Νινιό, η διαδερμική αντικατάσταση αορτικής βαλβίδας (TAVI) έχει ένδειξη για ασθενείς από χαμηλού έως και πολύ υψηλού κινδύνου και μεγάλης ηλικίας, αλλά όχι για πολύ νέους ηλικιακά ασθενείς στους οποίους είναι προτιμητέα η καρδιοχειρουργική επέμβαση. Μία από τις αιτίες είναι ότι συνήθως σε αυτούς τους νεαρής ηλικίας ασθενείς, η στένωση οφείλεται στην ύπαρξη δίπτυχης αορτικής βαλβίδας (συγγενής καρδιοπάθεια) όπου οι διαδερμικές βαλβίδες λειτουργούν αλλά όχι με τα καλύτερα αποτελέσματα. Επίσης, συνήθως συνυπάρχει και ανεύρυσμα στην ανιούσα αορτή, οπότε με το χειρουργείο γίνεται συνδυασμένα αντιμετώπιση και των δύο προβλημάτων.
Αντιθέτως, η επέμβαση TAVI θεωρείται ασφαλής και κατάλληλη για ανθρώπους ηλικίας και άνω των 75 ετών. Κατά την επέμβαση, η Κλινική μας χρησιμοποιεί ειδικά φίλτρα με διαδερμική εφαρμογή για αποφυγή εγκεφαλικών επεισοδίων.
Η διαδερμική TAVI απευθύνεται και σε ασθενείς οι οποίοι είχαν υποβληθεί σε ανοιχτή επέμβαση για αντικατάσταση βαλβίδας με βιολογική. Μετά την παρέλευση 10ετίας, η βαλβίδα αυτή μπορεί να εκφυλιστεί. Επειδή σε αυτή την κατηγορία ασθενών το δεύτερο χειρουργείο, όπως πάντα, έχει πολύ αυξημένο κίνδυνο, αποτελεί ιδανική επιλογή η διαδερμική τοποθέτηση βαλβίδας μέσα στην παλιά βαλβίδα (Valve in valve).
Η TAVI δεν εφαρμόζεται σε ασθενείς με λοίμωξη της βαλβίδας. Επίσης, σε ασθενείς με πολύ μεγάλη στένωση ή απόφραξη των αρτηριών. Για να διέλθουν οι καθετήρες από τη μηριαία αρτηρία και να φτάσουν στην καρδιά, το μέγεθος των αρτηριών πρέπει να είναι τουλάχιστον 5-5,5 χιλιοστά. Πρωτοποριακά η ομάδα μας εφάρμοσε το σύστημα προώθησης FlexNav της βαλβίδας Portico, το οποίο λόγω των εξαιρετικών χαρακτηριστικών του, βοηθάει στη διέλευση της βαλβίδας και σε μεγάλες στενώσεις. Σε περιπτώσεις μεγαλύτερης στένωσης, η ομάδα μας χρησιμοποιεί εναλλακτικούς δρόμους διέλευσης όπως η υποκλείδιος αρτηρία ή η απευθείας τοποθέτηση στην αορτή ή δια της κορυφής της αριστερής κοιλίας, με τη συνδρομή του καρδιοχειρουργού. Ωστόσο, δεν είναι σε όλες τις περιπτώσεις αυτό εφικτό για ένα ασφαλές αποτέλεσμα, οπόταν τότε αποτελεί αντένδειξη.
Πώς γίνεται η επέμβαση TAVI
Η επέμβαση TAVI (Transcatheter Aortic Valve Implantation) είναι ελάχιστα επεμβατική διαδικασία για την αντικατάσταση της αορτικής βαλβίδας, ειδικά για ασθενείς με στενωτική αορτική βαλβίδα (αορτική στένωση), που δεν είναι κατάλληλοι για ανοικτό χειρουργείο λόγω άλλων ιατρικών παραμέτρων. Τα ποσοστά επιτυχίας της Κλινικής μας είναι εξαιρετικά υψηλά, και η θεραπεία προσφέρει σημαντική βελτίωση στην ποιότητα ζωής των ασθενών.
Η διαδικασία αυτή επιτρέπει την τοποθέτηση μιας νέας βαλβίδας στην αορτή χωρίς την ανάγκη για ανοιχτό θώρακα, χρησιμοποιώντας καθετήρα που εισάγεται μέσω των αιμοφόρων αγγείων.
Πριν την επέμβαση, οι ασθενείς υποβάλλονται σε εκτενή διαγνωστικά τεστ, όπως ηχοκαρδιογράφημα, αγγειογραφία και αξονική τομογραφία, για να εκτιμηθεί η σοβαρότητα της αορτικής στένωσης και να εξεταστεί η καταλληλότητα της καρδιάς και των αιμοφόρων αγγείων για την επέμβαση. Εξασφαλίζεται ότι η νέα βαλβίδα θα χωράει και θα τοποθετείται σωστά στη θέση της παλιάς.
Η επέμβαση πραγματοποιείται υπό τοπική αναισθησία ή γενική αναισθησία, ανάλογα με την κατάσταση του ασθενούς. Ένας μικρός σωλήνας (καθετήρας) εισάγεται συνήθως μέσω της μηριαίας αρτηρίας (στη βουβωνική περιοχή). Μέσω του καθετήρα προωθείται η νέα αορτική βαλβίδα, η οποία είναι συνήθως επενδεδυμένη σε μία “προσωρινή” θήκη. Αυτή η θήκη βοηθά στην προστασία της βαλβίδας μέχρι την τοποθέτησή της. Ο καθετήρας φθάνει εκεί που βρίσκεται η φυσική βαλβίδα της αορτής και είτε αντικαθιστά την παλιά, είτε τοποθετείται σταθερά πάνω στην υπάρχουσα βαλβίδα.
Οι νέες βαλβίδες είναι συχνά κατασκευασμένες από βιολογικά υλικά (π.χ., από ιστό ζώου, όπως από αγελάδα ή χοίρο), και ο μηχανισμός ανοίγματος της βαλβίδας γίνεται μέσω της αύξησης της πίεσης. Όταν η βαλβίδα τοποθετηθεί σωστά και η λειτουργία της αξιολογηθεί με ηχοκαρδιογράφημα ή άλλες εξετάσεις, ο καθετήρας αφαιρείται και η περιοχή εισαγωγής του καθετήρα σφραγίζεται. Οι ασθενείς παρακολουθούνται στενά για να ελεγχθούν τα αποτελέσματα της επέμβασης και να αξιολογηθούν οι καρδιολογικές λειτουργίες.
Πλεονεκτήματα της TAVI:
- Ελάχιστα επεμβατική: Δεν απαιτεί ανοιχτό χειρουργείο, μειώνοντας τον κίνδυνο για λοιμώξεις και άλλες επιπλοκές που συνδέονται με τις μεγάλες χειρουργικές επεμβάσεις.
- Γρηγορότερη ανάρρωση: Οι ασθενείς συχνά αναρρώνουν πιο γρήγορα και μπορούν να επιστρέψουν στις καθημερινές τους δραστηριότητες πιο σύντομα σε σχέση με την ανοιχτή επέμβαση.
- Ελάχιστη παραμονή στο νοσοκομείο: Αντί για εβδομάδες, η νοσηλεία μετά την επέμβαση μπορεί να διαρκέσει μόνο 2-4 ημέρες, ανάλογα με την κατάσταση του ασθενούς.
Η πιθανότητα να υπάρξουν κίνδυνοι και επιπλοκές, είναι σπάνια
